Меню
6+

Сайт «Кюре»

05.02.2021 14:27 Пятница
Категория:
Если Вы заметили ошибку в тексте, выделите необходимый фрагмент и нажмите Ctrl Enter. Заранее благодарны!

Н. Самурскийдиз барельеф эцигда

Сулейман-Стальский райондин администрациядай хабар гайивал, Дагъустандин Автономия арадал атайдалай инихъ 100 йис тамам хьунин гьуьрметдай Кьасумхуьруьн центрадал Дагъустандин государственный ва общественный деятель, ВКП(б)-дин Дагъустандин облостной комитетдин 1-секретарь Нажмудин Самурскийдиз барельеф эцигда.

Нажмудин Самурскийдин барельеф РФ-дин лайихлу художник Шариф Шагьмарданова гьазурна ва Сулейман-Стальский райондиз пишкеш авуна. Памятник Санкт-Петербургдай Кьасумхуьрел хканва. Алай вахтунда Кьасумхуьрел В. Ленинан майдандал рикIел хуьн патал тир скульптура барельефрин жергеда эцигун патал серенжемар кьиле тухузва. Майдандал Къазимегьамед Агъасиев, Сергей Киров, Григорий Ордженикидзе, Оскар Лешинский, Мегьамед Далгат, Гьарун Саидов, Уллубий Буйнакский ва Махач Дахадаев хьтин инкъилабчийриз ва общественно-политический деятелриз барельефар эцигнава.

Нажмудин Самурскийдиз барельеф эцигунин тапшуругъ Кьасумхуьруьн поселенидин администрацияди, капитальный эцигунрин управлениди ва архитектурадинни эцигунрин ва ЖКХ-дин отделди гана.

Къейд ийиз кIанзава хьи, Нажмудин Самурский (Эфендиев) 1891-йисуз Докъузпарадин наибстводин Къуруш хуьре дидедиз хьана. Иркутск шегьерда Горнотехнический училищеда кIелдай йисара ам сифте яз рабочийрихъ-инкъилабчийрихъ галаз таниш хьана, ада инкъилабдин литература чирна. 1915-йисалай инкъилабдин гьерекатра активвилелди иштиракна, 1917-йисуз большевикрин партиядин жергейриз гьахьна.

1919-йисуз Нажмудин Самурский РСФСР-дин съезддин делегатвиле хкяна. Адал Дагъустандиз регьбервал гун тапшурмишна. Ам Дагъустандиз XI- Яру Армиядин векил (уполномоченный) яз хтана. 1920-йисан 23-апрелдиз Нажмудин Самурский Дагъустандин Революционный комитетдин членвиле хкяна. Гуьгъуьнлай ам алакъадин рекьерин, почтайрин ва телеграфдин отделдин начальниквиле тайинарна.

1920-йисан 4-майдиз Н. Самурский Дагъустадин Революционый Комитетдин отделдин начальниквиле, гьа са вахтуда председателдин заместителвиле тайинарна. Ам Дагъустанда цIийи властдин умуми цIийивилер ва административный серенжемар тухунал машгъул тир.

1921-йисуз Нажмудин Самурский Дагъустандин къенепатан крарай халкьдин комиссариатдин кьиле акъвазна. Ада Дагъустанда советрин власть мягькем хьуниз екедаказ куьмек гайи кесибрин съезд тешкилуниз регьбервал гана.

Нажмудин Самурскийди 1920-1921-йисара Н. Гацинскийдин гъиле яракь кьуна гьукуматдин аксина къарагъай къуватар басмишунин кардани активвилелди иштиракна. Ам Дагъустанда авай вири партизанрин къуватрин начальниквиле ва Дагълух Дагъустанда авай Яру Армиядин вири кьушунрин патав политический руководителвиле тайинарна.

1921-йисуз (декабрдин вацра) ДАССР-дин тешкиллувилин сессиядал, Нажмудин Самурский ЦИК-дин Председатель яз, Президиум хкяна. Идахъ галаз сад хьиз, адакай СССР-дин ВЦИК-дин ва РСФСР-дин ЦИК-дин членни хьана. Член яз, ада Дагъустандин патай векилвалзавай.

ДАССР-дин ЦИК-дин Председателвиле Нажмудин Самурскийди 1929-йисалди кIвалахна, ахпа ам Москвадиз кIвалахал хутахна.

1934-йисан февралдиз Нажмудин Самурский Дагъустандиз хтана, ам Дагъустандин партиядин обкомдин Сад лагьай секретарвиле хкяна. Ада вичин вири къуватар, чирвилер Дагъустандин халкьарин индустрия ва хуьруьн майишат хкажуниз, халкьдин культура вилик тухуниз гана.

Къейд ийиз кIанзава: Нажмудин Самурскийди Дагъустанда культура вилик тухуниз иллаки еке фикир гана. 1937-йисан июндин вацра Махачкъалада Дагъустандин писателрин 1-съезд кьиле фена. 1937-йисуз Дагъустанда 5 республикадин ва 28 районрин газетар, 6 фабрикайринни-заводрин ва жуьреба-жуьре хилерин «многотражкаяр» акъатзавай, клубрин къайдадин 723 идаради кIвалахзавай. Гьа йисуз кардик квай 515 библиотекада 250 агъзурдалай виниз ктабар авай.

Сифтебурукай яз 1933-йисуз Нажмудин Самурскийдикай тарихдин илимрин кандидат хьана. Адан регьбервилик кваз «Долой неграмотность» общество арадал гъана.

30-йисарин эхирра демократия ва законлувал чIурунин нетижада са бинени авачиз Советрин ва партийный работникар жазаламишна. Абурун арада ВКП(б)-дин обкомдин Сад лагьай секретарь Нажмудин Самурскийни авай.

1938-йисан 11-августдиз Нажмудин Самурскийдиз яна кьиникьин жаза ганвай приговор кьилиз акъудна.

1956-йисуз, кьейидалай гуьгъуьниз, Нажмудин Самурскийдилай туьнбуьгь алудна.

Лагьана кIанда: райондин агьалийри Кьасумхуьрел Нажмудин Самурскийдиз барельеф эцигунин тереф кIевелай хуьзва.

Хазран Кьасумов

Добавить комментарий

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.

2