Меню
6+

Сайт «Кюре»

02.07.2021 09:15 Пятница
Категория:
Если Вы заметили ошибку в тексте, выделите необходимый фрагмент и нажмите Ctrl Enter. Заранее благодарны!

«Шарвили» эпосдин сувар – Кьасумхуьрел

Дуьньядин гзаф халкьарихъ хьиз, лезги халкьдихъни вичин алатай девирриз, вичин къадим заманайриз талукь, вичи агъзур йисарин вилик кьил кутур эпос ава – къагьриманвилин «Шарвили» эпос! 2000-йисан 24-июндиз Ахцегьа «Шарвили» эпосдиз талукьарна тухвай сад лагьай суварин мярекатдал ам арадал гъуник еке пай кутур «Шарвили» эпосдин суварин республикадин оргкомитетдин председатель Имам Музамудинович Яралиева лагьанай: «Къенин сувар гьелелиг чаз адет тахьанвайди я. Им надир халкьдиз лап ахварайни такур хьтин сувар я… Эпосдин кьилин фикир халкьдин гьал-агьвал вини дережадиз акъудун ва хайи Ватан кIан хьун я. Эпосда Ватандал дамах авунин руьгь къалурнава. Гьеле 1500-2000-йис кьван идалай вилик лезгияр уях хьанвай халкьарикай сад яз гьисабзавай. Инсандиз анжах са Ватан ава, са бубалух ава, амма гьар са бубалухдиз, Ватандиз Шарвили хьтин игитар сад-кьвед ваъ, вишералди герек я…».

Адет хьанвайвал, лезгийрин къагьриманвилин «Шарвили» эпосдин суварин мярекатар Ахцегьа кьиле тухузвайди тир. Коронавирус себеб яз 2020-йисуз и сувар тухуз хьанач. Республикада кардик квай суварин оргкомитетдин къарардалди, мад гьа коронавирусдихъ галаз алакъалу яз Роспотребнадзорди эцигай сергьятриз килигна, «Шарвили» эпосдин суварин асул мярекатар алай йисуз муниципалитетра кьилди-кьилди тухвана.

25-июнь. Пакаман кьиляй Кьасумхуьрел алай Культурадин Дворецдин вилик квай гегьенш майдан суварин къайдада безетмишнава: кьуд пад пайдахар, «Шарвили» эпосдиз талукьарнавай банерар, цуьквер я. Музыкантри язавай милли авазар гьар патахъ чкIизва. Гьаятда райондин художественный школадин аялри эпосдиз талукьарна чIугунвай шикилрин, лезги халкьдин тарих, адетар къалурзавай сеняткарвилин алатрин, ктабрин, гамаринни халичайрин выставкаяр, гьакIни бажарагълу художник Низами Агьмедханован «Это моей родиной зовется…» шикилрин выставка тешкилнава. Мярекатда иштиракиз атанвай инсанри, гьа и выставкайриз килигиз, чпин гьейранвал къалурзава.

Сятдин 11-дан зураз суварин майдандал муниципальный райондин Кьил Нариман Абдулмуталибов кьиле аваз райадминистрациядин жавабдар къуллугъэгьлияр, Дагъустан Республикадин Халкьдин Собранидин Комитетдин председателдин заместитель Гьамидулагь Мегьамедов атана. Абур волентерри ва жегьилрин парламентдин векилри цуьквер вугуналди ва хуруйрал «Лезгийрин къагьриманвилин эпос «Шарвили» гафар кхьенвай значокар алкIуруналди къаршиламишна.

Гьа и арада суварин майдандал Агъа-СтIалрин хуьре СтIал Сулейманан КIвал-музейдин вилик квай майдандилай башламиш хьайи велопробегдин иштиракчиярни агакьна. Районда кардик квай спортдин, туризмдин ва жегьилрин крарай Комитетдин директор Надыр Эфендиева райондин Кьил Нариман Абдулмуталибоваз автопробег кьилиз акъуднавайдан гьакъиндай хабар гана. Райондин Кьили хабар гун кьабулна.

Райондин Кьил Нариман Абдулмуталибов, ДР-дин Халкьдин Собранидин Комитетдин председателдин заместитель Гьамидулагь Мегьамедов, райондин Общественный палатадин председатель Алимет Мейланов ва жавабдар маса ксар, суварин мярекатдин иштиракчийрихъ галаз санал, 1-нумрадин ДЮСШ-дин вилик квай майдандал жегьилри цIил ялунай, гира хкажунай ва алай чкадилай яргъаз хкадарунай тухузвай акъажунриз килигна.

Сятдин 11 тамам хьайила Культурадин Дворецдин вилик квай майдандал «Шарвили» эпосдин суварин асул мярекатар башламиш хьана. Ам ачухунин сифте гаф муниципальный райондин Кьил Нариман Абдулмуталибов рахана. Ада суварин республикадин оргкомитетдин председатель Имам Музамудинович Яралиеван, райондин депутатрин Собранидин, администрациядин ва вичин патай кIватI хьанвайбуруз лезгийрин къагьриманвилин «Шарвили» эпосдин сувар мубаракна, эпос кIватI хъувунин карда еке зегьметар чIугур Забит Ризванован, Байрам Салимован, Айбике Гъаниевадин, Агъалар Гьажиеван ва масабурун тIварар гьуьрметдивди кьуна, эпосдин кьетIенвилер къейдна.

- Чи дагъларин уьлкведин вири тарихда, кьиле Шарвили хьтин къагьриман рухваяр хьайила, чалай, вири халкьар сад хьана, вагьши душманрин хура уьтквемдаказ акъвазиз, чи аслу туширвал, и женнетдин чил, къулан цIай хуьз хьайиди я, — лагьана Нариман Абдулмуталибова. – Къенин йикъарани «Шарвили» эпосдин сувари чаз руьгьдин еке къуват гузва, чи акьалтзавай несил бубайрин баркаллу крариз ва адетриз вафалубур яз тербияламишунин карда адахъ эвез тежедай такьат ава. Квез лезгийрин «Шарвили» къагьриманвилин сувар мубаракрай, играми районэгьлияр! И сувари чун сад ийизва, и садвал мадни мягькем хьурай!

Вичин куьруь, амма гьар са касдиз таъсир авур метлеблу рахунрилай гуьгъуьниз Нариман Абдулмуталибова «Шарвили» сувариз гьазурвилер акунин карда активвилелди иштирак авунай са шумуд касдив райондин администрациядин патай пишкешар ва грамотаяр вахкана. ИкI, Сардархуьруьн «Аманат» аялрин бахчадин тербиячи Наиля Насрулаева гъилин сятиниз, И. Гь. Тагьирован тIварунихъ галай ЦТКНР-дин Бутхуьруьн филиалдин заведующий Назират Ханбалаева ва районда кардик квай спортдин, туризмдин ва жегьилрин крарай Комитетдин директор Надыр Эфендиев Гьуьрметдин грамотайриз лайихлу хьана.

Микрофондихъ мергьеметлувилин «Умуд» фондунин векил Савин Велиеваз теклифна. Ада фондунин председатель Имам Яралиеван тIварунихъай мярекатдин иштиракчийриз ва вири районэгьлийриз халкьди вичи-вичиз ва къвезмай несилриз хкажнавай, садрани пуч тежедай гуьмбет тир «Шарвили» эпосдин сувар мубаракна, суварин мярекатар ва эпосдиз талукьарна районда, республикада тухузвай мярекатрик «Умуд» фондуни еке пай кутазвайдакай, тайин мисалар ва делилар гъиз, гегьенш суьгьбет авуна. Кьилди къачуртIа, илимда, искусствода, спортда ва маса хилера агалкьунар къалурзавай лезги халкьдин векилриз мергьеметлувилин «Умуд» фондунин патай гьар йисуз пулдин призар ва маса пишкешар гузва.

И мярекатдал Савин Велиева «Умуд» фондунин патай, «Шарвили» къагьриманвилин эпосдин сувариз гьазурвилер акунин ва сувар тухунин карда активвилелди иштиракунай «Куьредин ярар» культурадин центрадин председатель Агьмедпаша Агьмедпашаевав, райондин художественный школадин преподаватель Вагьаб Рамазановав, информациядинни методический центрадин методист Назират Азимовадив, Вини СтIалрин юкьван школадин дидед чIалан муаллим Кадрина Багъишевадив, Сийидрин юкьван школадин дидед чIалан муаллим Лариса Алисултановадив, И. Гь. Тагьирован тIварунихъ галай ЦТКНР-дин директордин заместитель Ярагьмед Ярагьмедовав, ЦIийи Макьарин юкьван школадин дидед чIалан муаллим Диана Мегьамеднабиевадив ва ЦIийи поселокдин юкьван школадин дидед чIалан муаллим Диляра Идрисовадив пулдин призар ва Гьуьрметдин грамотаяр вахкана.

Дагъустан Республикадин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Сергей Меликован, ДР-дин Халкьдин Собранидин, ДР-дин Гьукуматдин ва вичин патай райондин агьалийриз «Шарвили» эпосдин сувар ДР-дин Халкьдин Собранидин Комитетдин председателдин заместитель Гьамидулагь Мегьамедова мубаракна, лезги халкьдин кьилин суваррикай сад тир «Шарвили» сувар тухуник еке пай кутунай кьегьал хва Имам Яралиеваз ва адан мергьеметлувилин «Умуд» фондуниз махлукьатдин патай чухсагъул лагьана.

Суварин мярекатрин сергьятра аваз жегьилрин арада милли жуьрейрай тухвай акъажунрин нетижаярни кьуна. ИкI, цIил ялунай 5 командадин арада 1, 2 ва 3-чкаяр, талукь тирвал, 1-нумрадин ДЮСШ-дин, Курхуьруьн ва Эминхуьруьн командайри кьуна.

Алай чкадилай яргъаз хкадарунай приздин пуд чкадиз М. Мехтиханов, И. Къурбанисмаилов ва С. Сагьидов лайихлу хьана.

Гираяр хкажунайни акъажунар къизгъиндаказ кьиле фена. 1-чка гзаф кьадар турниррин гъалибчи А. Абакарова кьуна. 2 ва 3-чкайриз М. Мегьамедрасулов ва В. Меликов лайихлу хьана.

Мярекатдал райондин спортдин, туризмдин ва жегьилрин крарай Комитетдин директор Надыр Эфендиева акъажунра тафаватлу хьайи командайрив ва кьилдин спортсменрив пулдин призар ва къиметлу пишкешар вахкана.

«Шарвили» къагьриманвилин эпосдин суварин мярекат сифтедилай эгечIна устадвилелди кьиле тухвай бажарагълу конферансье Ярагьмед Ярагьмедова суварин майдан музыкантрин, манияр лугьудайбурун, кьуьлердайбурун, шиирар кIелдайбурун ихтиярда туна. Готфрид Гьасанован тIварунихъ галай райондин музыкальный школадин халкьдин алатрин ансамблди тамамарай милли авазар, аялрин яратмишунрин КIвалин дестейри авур кьуьлер, фольклордин «Куьре» ва халкьдин «Кьурагь дагълар» ансамблри тамамарай манияр, Шарвилиди (Гьамид Гьамидов) ва адан уьмуьрдин юлдашди (Селимат Гьажиева) авур кьуьл кIватI хьанвайбуру гурлу капар ягъуналди къаршиламишна.

Концертдин программадин сергьятра аваз райондин образованидин идарайра тухвай конкурсра гъалиб хьайи школьникри «Шарвили» эпосдай чIуквар ва къагьриман хциз бахшнавай шиирар хуралай кIелна.

Лагьана кIанда, Роспотребнадзорди эцигнавай сергьятрал амал авуна Кьасумхуьрел лезгийрин къагьриманвилин «Шарвили» эпосдиз талукьарна тухвай шадвилин мярекат – сувар райондин культурадин уьмуьрда лишанлу вакъиадиз элкъвена.

Текст кхьейди ва шикилар ягъайди Хазран Кьасумов я

Добавить комментарий

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.

11