Человек особой профессии: о главном эксперте Российского федерального центра судебной экспертизы, ученом-химике Тагире Тагирове

Республикадилай къеце яшамиш жезвай чи ватанэгьлийрик духтурар, алимар, педагогар, инженерар, эцигунардайбур, нефтяникар, спортсменар гзаф ква. Абурун арада надир, кьетIен кеспийрин иесиярни ава. Тагьиров Тагьир Къайибович хьтин, Россиядин Федерациядин юстициядин министерстводик акатзавай РФЦЭС-дин государстводин суддин кьилин эксперт, химиядин илимрин кандидат.

Ам 1951-йисуз Сулейман-Стальский райондин Векьелрин хуьре дидедиз хьана. Адан дах Тагьиров Къайиб Ватандин ЧIехи дяведин иштиракчи тир. Фашистрихъ галаз кьиле фейи женгера къалурай викIегьвиляй, зиреквиляй адаз “Жуьрэтлувиляй”, “Германиядин винел гъалиб хьунай” медалар, Ватандин ЧIехи дяведин II дережадин орден гана. Диде Умужагьан кIвалин кайвани тир. Ада вичин уьмуьрдин юлдашдихъ галаз къула цIай, кIвале берекат, меслятвал, суфрадик ризкьи, къафун, аялрал партал хьун патал зегьмет чIугуна. 1955-йисуз хизан Мегьарамдхуьруьн райондин Самур хуьруьз куьч хьана. 1955-йисуз хизан Мегьарамдхуьруьн райондин Самур хуьруьз куьч хьана. Гьа ина Тагьира 1969-йисуз юкьван школа куьтягьна ва ам Дагъустандин госуниверситетдин химиядин факультетдик экечIна. 1973-йисуз чирвилерихъ цIигел студент дипломдин кIвалах тамамарун патал Москвадиз Ломоносован тIварунихъ галай химиядин муракаб технологийрин институтдиз ракъурна. Векьеларвиди, дипломдин тема четинди тиртIани, адан винел рикIивай кIвалахна ва госэкзамендин комиссиядин патай лайихлу къимет къачуна. Жегьил пешекар РСФСР-дин юстициядин министерстводин къурулушдик квай Дагъустандин ЛСЭ-диз илимдин къуллугъчивиле кIвалахал кьабулна. Ина ада кьуд йисуз зегьмет чIугуна, суддин экспертизадиз талукь хейлин ахтармишунар кьилиз акъудна.

1978-йисуз Т.Тагьиров вичи дипломдин кIвалах кхьей Москвадин институтдин аспирантурадик экечIзава ва пуд йисалай органический химиядай диссертация хуьзва, илимрин кандидатвилин дережа къачузва. Жегьил алим Маршал Тимошенкодин тIварунихъ галай химиядин рекьяй хуьдай военный академиядиз рекье твазва. Кьве йисуз ина, ахпа государстводин органический химиядин ва технологийрин илимдинни ахтармишунардай институтда, Дагъустандин госпедуниверситетдин химиядин кафедрада, криминалдин ахтармишунар кьиле тухудай суддин экспертизадин лабораторияда (заведующий яз) кIвалахна.

1996-йисалай Тагьир Тагьиров РФ-дин юстициядин министерстводик акатзавай Россиядин суддин экспертизадин федеральный центрадин къуллугъчи, 2012-йисалай РФЦСЭ-дин государстводин суддин кьилин эксперт я.

Винидихъ тIвар кьунвай идарайра муракаб везифаяр тамамарзавай вахтунда Тагьиров нафтIадин продуктар ва кудай, ягъламишдай шейэр ахтармишунин, абуруз къимет гунин рекьяй кар алай ва тежрибалу пешекардиз элкъвена. Ада уьлкведин нафтIадихъ галаз алакъалу вири мяденрин, карханайрин тIалабунар кьилиз акъудзава, гьакI суддинни экспертдин идарайрин (СЭУ) вири къурулушдик акатзавай чкайриз талукь ахтармишунарни ийизва. Гьа са вахтунда тежрибалу химик илимдинни ахтармишунрин, методикадин кIвалахдални машгъул жезва. Ада кьиле тухузвай экспертизаяр, илимдинни методикадин дережадал гьалтайла, лап виниз тир къимет гудайбур я.

1999-йисалай Т.Тагьиров РФ-дин СЭУ-да ягъламишдай шейэр ахтармишунин рекьяй илимдин руководитель ва НИР-дин жавабдар къуллугъчи я. Ада илимдин 30-далай виниз кIвалахар чапнава. Абурукай уьлкведин СЭУ-дин идарайрин къуллугъчийри гьар йикъан кIвалахда менфят къачузва. Т.Тагьирова абуруз куьмек гудай рекьер гегьеншдиз ишлемишзава. Саки гьар йисуз экспертрихъ галаз илимдинни тежрибадин семинарар тешкилзава. Темаяр кар алайбур я: “Ягъламишдай (смазочный) шейэр комплекснидаказ ахтармишун”, “НафтIадин продуктар ва ГСМ суддинни экспертрин жигьетдай ахтармишунин дибар”…

Лугьун лазим я хьи, семинарра иштиракзавай экспертри ва гьакI РФЦЭС-дин руководстводи Тагьир Къайибовичан кIвалахдиз, алахъунриз ва тежрибадиз лап виниз тир къимет гузва. Гьавиляй чи ватанэгьлидал жавабдар везифаярни ихтибарзава.

Ам РФЦСЭ-дин экспертдинни квалификациядин центральный комиссиядин член я. Тагьирова КЭМВИ-дин илимдинни методикадин советдани еке кIвалах тухузва.

РФЦСЭ-дин кьилин экспертди учебно-методический рекьяй ийизвай кIвалахни къейд авуниз лайихлу я. Ада экспертрин нетижайриз рецензияр кхьизва, стажировка тухузва, минюстдин СЭУ-дин экспертриз меслятар гузва ва икI мад.

Лезги газет