Къурбанд авунин зурба суваб

И кардиз делил яз Къуръандин аят (108-сура, 2-аят) къалуриз жеда, (мана): "(Гьавиляй) капI ая вуна ви Раббидиз (са Адаз) ва (са Адаз вуна) къурбанд гьайванар тукIукI (девеяр, калер, хипер)".

Гьадисда лагьанва (мана): "Адаман рухвайри Къурбанд суварин юкъуз ийизвай Аллагьдиз виридалайни кIани амал иви экъичун (гьайван тукIун) я..." (Ибн Мажагь — 3126).

Маса гьадисда къейднава, (мана): "Ни мумкинвал аваз къурбанд авуначтIа, къуй ам чи капIдай чкадиз мукьвани тахьурай". (Мугъний — Ибн Къудамагъ -11-94).

1. Къурбанд гьайвандин шартIар: гьайван сагъ-саламатди хьун герек я (кьецIи, буьркьуь, яхун, начагъ, карч ханвай, маса нукьсан квай гьайван виже къведач). ТукIвазвай хипен — са йис (маса мазгьабра зур йис къалурнава), калин — кьве йис, деведин вад йис тамам хьана кIанда.

2. ТукIвадай вахт: Къурбанд суварин йикъан пакамаз суварин капI авурдалай гуьгъуьниз гатIунна та кьуд лагьай йикъан эхирдалди.

Са деве ва я са кал ирид касдин паталай тукIуртIа жеда, са хеб — са касдин. ГьакIни жуван вири хизанрилай (чан аламайбурулайни, кьенвайбурулайни) са гьер тукIвадай ихтиярни ава.

Къурбанд ийиз кIанзавай кас патал къадагъа я: Зуль гьижжа вацран сифте цIуд юкъуз чIарар, кикер ва бедендикай хам атIун. Гьадисда лагьанва, (мана): "Зуль-гьижжадин сифте цIуд юкъуз алукьна квевай садаз къурбанд тукIваз кIан хьайитIа, къуй ада вичин чIарарикай ва хамуникай са куьникни кя тавурай". (Муслим). (Тийижиз ва я рикIелай фена а кар авуртIа, астагьфир авуна кIанда. Нетижада ийизвай къурбанд дуьзди жеда). Зуль-гьижжа вацран сад лагьай югъ 22-июль я.

ТукIунин къайда: шариатда къалурнавайвал, кьибледихъ элкъуьрна, дуьа кIелна, ният авуна, къурбанд ийида. Ахпа пайда: са пай жуваз (кIвализ) тада, са пайни садакьа яз гуда. Къурбанд гьайван тукIурдалай кьулухъ кикер ва чIарар атIудай ихтиярар ава.

Къурбанд авуниз гзаф лайихлувилер, еке менфят ава:

1. Аллагьдиз мукьва хьун; 2. Хизандиз шадвилер ва булвилер; 3. Кесибриз куьмек; 4. Мукьва-кьилийрихъ ва къуншийрихъ галаз алакъаяр хьун ва абур мягькемарун; 5. Аллагьдиз шукур авун.

Гьавиляй гьар са мусурман кас гьар йисуз и зурба ибадат кьилиз акъудиз алахъна кIанда. Чна Аллагь-Таа-ладивай Ада чаз и карда куьмек гун ва ам чавай кьабулун тIалабзава. Амин!

Ямин МЕГЬАМЕДОВ