Кьасумхуьруьнви руш – операдин сегьнедал

Инсаният патал ам зурба хазина я, гьикI лагьайтIа, адак гьар миллетди вичин пай кутунва, хсуси ирс тунва. И жигьетдай чи районвийри къугъванвай ролни лайихлуди я. Дагъларин уьлкведин милли музыкадин буба Г.Гьасанован, зурба музыкант, искусствовед С.Керимован, адан хва А.Керимован, гьевескар композиторар тир М.Абдулмуталибовадин, Ж.Мехтиеван, манидарар тир Р.Гаджиевадин, Ж.Шагьмарданован ва масабурун тIварар чаз виридаз ашкара я.

Шад жедай кар ам я хьи, алай вахтундани винидихъ галай сиягь давамарзавай уьтквем гадаярни рушар чахъ авачиз туш. Абурукай сад Дагъустан Республикадин операдинни балетдин театрдин кьилин хормейстер, яни дирижёр, Эмилия Шихрагьимова я.

Эмилия Робертовна 1995-йисан 5-апрелдиз Кьасумхуьрел духтурар тир Шихрагьимоврин хизанда дидедиз хьана.

- ГъвечIи чIавалай музыкадал, манийрал рикI алай аял тир. Фортепьянодал къугъваз кIандай. Хушвилелди райондин музыкадин школадиз фидай, анай хтанмаз, чаз, кIвале, манияр хълагьдай, — къейднай чахъ галаз хьайи суьгьбетда Эмилиядин диде Сабрина Шихрагьимовади.

Музыкадихъ гьевес авай руша 2010-йисуз Кьасумхуьруьн 1-нумрадин юкьван школада 9-класс куьтягьна ва Махачкъала шегьердин Г.А.Гьасанован тIварцIихъ галай музыкадин училищеда кIелун давамарна. Ана кIелай йисара Эмилиядин неинки илгьам, гьакI къастарни кIеви хьана. 2014-йисуз училище агалкьунралди куьтягьай ам пешекарвал хкажун патал Россияда куьгьнеди тир Л.В. Собинован тIварцIихъ галай Саратовдин гьукуматдин консерваториядиз гьахьна.

Музыкада чирвилер ада «Дирижирование академическим хором» кафедрада къачуна. И рехъ, Эмилияди лагьайвал, адаз сифтемаз бегенмиш тир. -Халис дирижердихъ вири патарихъай алакьунар жеда. Ада мани лугьун чарасуз я. ГьакIни, дирижердиз музыкадин алат ягъиз чир хьана кIанда. Ам акьуллу ва рахаз чидайди хьунни важиблу я, — гьисабзава жегьил музыкантди.

2015 -йисуз консерваториядин студент яз анин ректор А.Заноринан теклифдалди Эмилия кIвалахал акъвазна. Ам Саратовдин Свято-Покровский православный классический гимназидин «Актина» тIвар алай аялрин хоровой коллективдин художественный руководитель яз тайинарна. Са куьруь вахтундилай кIвалахди хъсан нетижаярни гана. «Актина» Виридуьньядин халкьарин хоровой фестивалда 1-чкадиз ва Москвада кьиле фейи 9-Вирироссиядин аялринни жаванрин хоррин фестивалда 3-чкадиз лайихлу хьана.

Гьа са вахтунда Э.Шихра-гьимовади Саратовдин хоровой музыкадин театрдани кIвалахна. Театрдин коллективдихъ ва консерваториядин студентрихъ галаз ада шумудни са сеферда Вирироссиядин ва Виридуьньядин фестивалрани конкурсра иштиракна. Кьилди къачуртIа, гьеле 2016-йисуз Эмилияди Германияда тешкилай жегьилрин интернациональный хордик кваз концертра иштиракна.

2019-йисуз Э.Шихрагьимо-вади консерватория вири вадар аваз «Академический хордин художественный руководство» пеше къачуналди куьтягьна. ВУЗ акьалтIарайдалай гуьгъуьниз хайи ватандиз хтана. И йисан сентябрдилай ада М.Кажлаеван тIварцIихъ галай Дагъустан Республикадин искусствойрин школада хордин регьбервал ийиз, гьа са вахтунда операдинни балетдин Театрдин хордин артисткавиле кIвалахна.

Са вацралай жегьил пешекардиз Оскар Уайльдан «Кентервильский привидениедай» Виктор Плешакан мюзиклда Вирджиниядин роль гана.

- Им заз бейхабар кар хьанай. За садрани спектаклийра ролар тамамарайди тушир, гьавиляй заз и кар пара итижлуни тир ва четинни. Роль кьилиз акъатна, зун лап рази хьана. Чахъ галаз Москвадай тир машгьур режиссер Наталия Горшковади кIвалахзавай. Ахпа режиссер Дмитрий Павлова эцигнавай Константин Листован «Севостополдин вальс» опереттада Зиночкадин ролда къугъвана. И роль лап четинди тир, зак къурхуни акатнай, шумудни садра залай и ролда къугъваз алакь тийидайди хьиз хьанай, амма алакьна, къугъвана. Спектакль арадиз акъатна. Зун шад тир, ам чи театрдин лап хъсан постановка хьанай, – суьгьбетнай Эмилияди.

2020–йисуз Э.Шихрагьи-мова Л. В. Собинован тIварцIихъ галай Саратовдин гьукуматдин консерваторияда аспирантурадиз кIелиз экечIна. Вичин илимдин кIвалах ада «Поэзия Серебряного века в хоровой музыке к.XX-нач.XXI вв.» темадай чIехи шаир, филологиядин илимрин доктор, профессор Светлана Кековадин гъилик тамамарна.

КIвалахдин рехъ акъвазар тавур Эмилия 2021–йисан майдиз багъри театрдин Кьилин хормейстервиле тайинарна. Вичин коллективдихъ галаз ада гьакъисагъвиледи зегьмет чIугвазва. Сегьнедал чи тават руш гуьрчегвилин, жегьилвилин, тамамдиз яратмишунрин яцIа хьунин чешне я.

Адан чIулав цIарцIар гудай вилер, къизилдин чIарар, милли хъвер, серес сес виридаз хуш я. Адаз таниш тушир инсанрихъ галазни рахадай чIал жагъида. Адан коллегаяр-вокалистри адахъ агъайтIа жеда лугьуда, ада дикъетдивди яб гуда ва гуьгьуьл кьада.

– Чи коллективда гьар жуьре хесетар квай инсанри кIвалахзава. Гьар са музыкант личность я, вичин фикир авай, гьелбетда. Гьар жуьре яшар авай коллективдихъ галаз кIвалахун четин я, амма музыкади вири сад ийида. Хор сифтени-сифте дисциплинадилай башламиш жезва. Хорда авай инсанар кьетIенбур я, ибур ансамбль вуч ятIа чидайбур я, –лугьузва Эмилияди.

– Оперный хормейстрдин кьилин везифа хор акI гьазурун я хьи, герек хордивай са тIимил кьван спектаклда жедай форс-можорный гьерекат тадиз дегишариз алакьун я. Заз театрдин кIвалах – им жуван пешекарвал мадни устадвилин дережадиз акъуддай са алат я. Халис дирижер — анжах операда дирижервал авурди я. Опера – кьакьан дережадин музыка я.

Къецепатан уьлквейрин ва урус академический музыкадал Э.Шихрагьимова гзаф ашукь я. Шубертан, Шопенан, Брамсан, П.Чайковскийдин, С.Рахманинован, С.Танееван, А.Шниткедин, Г.Свиридован эсерар адан рикIиз, иллаки, мукьва я. Дагъустандин музыкадикай рахайтIа, жегьил музыкантдиз, гьелбетда, Г.Гьасанован, С.Керимован, М.Кажлаеван, С.Агабабован, Н.Дагьирован яратмишунар хуш я.

Эмилия вичин театрдин концертриз, гьакIни джаздин ва эстрададин концертриз, М. Горькийдин тIварцIихъ галай Урус драмтеатрдин премьерайриз физва.

– «Чайка», «Тартюф», «Ричард III» бегенмиш я. Мукьвара лакрин театрда кьиле фейи «Эхиримжи къимет» спектаклни рикIи чIугвадайди хьана.

– Исятда са бязибуру театрдиз фин герек туш лугьузва, яни телевиденидай ва интернетдай дуьньядин лап хъсан театррин спектакляр аквазва. Амма теле–ва интернет–спектаклийриз килигзавайбур театрдиз хушуналди къведа, – хъверзава руша.

Эмилиядиз театрдин репертуарда алай девирдин классикадин музыка аваз кIанзава. – Чи театрда эцигзавай гьар са опера заз виридалай хъсан яз аквада. Виридалайни кьилинди – чи театрда пис музыка авач, ина анжах лап хъсан музыка жеда. Ихьтин музыкади зун шадарзава, – вичин суьгьбет акьалтIарна Эмилия Шихрагьимовади.

Бажарагълу хормейстердикай, хордикай, адан педагогвилин ва тешкиллувилин кIвалахдикай ихтилат мадни ийиз жеда. Амма яргъалди рахадалди, садра ам къугъвазвай музыкадихъ яб акалун хъсан я!

Къуй, Эмилия, ваз чандин мягькем сагъвал, уьмуьрдин бахтлувал хьурай, кIвалахда, гьакI яратмишунин рекье вини кукIушрихъ агакьрай ва абур жуваз муьтIуьгъардай къуватарни сад Аллагьди гурай!

Зарият Агъарагьимова