Президентдин сечкийриз – вини дережадин гьазурвилер

США кьиле аваз РагъакIидай патан хейлин уьлквейри Россия патал къадагъаяр (санкцияр) эцигнавай алай вахтунда важиблу и кампаниядив гьар са кас жавабдарвал гьисс авуналди эгечIун, Президент патал кандидатар яз къалурнавайбурукай лайихлудаз сес гун лап важиблу я. Малум кар я хьи, кIандатIа муниципалитет, субъект ва я уьлкве хьурай, адан кIвалах, агьваллувал, вилик фин кьиле авай касдилай – регьбердилай – гзаф аслу я. Уьлквеяр барбатI авур, халкь кашал гъайи, дявейрик кьил кутур президентарни чаз акуна, абур чи йикъарани ава. Вич кьиле авай уьлкве абад авур, гьар са рекьяй вилик тухвай президентарни ава. Къенин девирда Россиядиз гьахьтин Президент герек я. И кар чалай, уьлкведин гражданрилай, аслу я.

- Республикада чIехибуру-кай ва гзаф рекьерай вилик жергейра авай Сулейман-Стальский район Президент хкядай сечкийриз гьикI гьазур жезва?, — и суал за райондин территориальный сечкидин комиссиядин (ТИК-дин) председатель Мейланов Нариман Алиметовичаз (шикилда) гана.

- Вуна винидихъ лагьайвал, Россиядин Федерациядин Центральный сечкидин комиссиядин къарардихъ галаз кьадайвал, 2024-йисан 15, 16 ва 17-мартдин йикъара Россиядин Федерациядин Президент хкядай сечкияр кьиле фида, россиянвийри уьлкведин кьил мукьвал тир 6 йисан муддатда хкяда.

Сулейман-Стальский райондин территориядал сечкияр сечкидин 42 участкада кьиле фида, и кардал участкайрин комиссийрин 290 член желбнава. Кьилдин хуьрерикай рахайтIа, Кьасумхуьрел 4 участкада, Герейханован поселенида ва Курхуьрел кьве-кьве, амай хуьрера са-са участкада сечкийрин комиссияр тешкилнава. Сечкийрин юкъуз сесер гудай чкаяр умуми образованидин идарайра, хуьрерин клубра ва хуьрерин поселенийрин администрацийрин дараматра сад лагьай мертебайра кардик ква. Вири участкаяр стационардин (гьамиша санал алай), санай-саниз тухудай ящикралди ва сесер гудай кабинайралди таъминарнава, вири участкайра сечкичийриз культурадин жигьетдай къуллугъдай шартIар ава.

Сечкияр галаз-галаз пуд юкъуз кьиле фидайди фикирда кьуналди, сечкийрин бюллетенар саламатдиз амукьун патал суткада кьиляй-кьилиз анагар видеодин къайдада килигуник (видеонаблюденидик) ква.

Мадни, участкаяр – сесер гудай дараматар цIай кьуникай хуьдай герек шейэралди, телефондин алакъадалди, оргтехникадалди, генераторралди, сейф-пакетарни галаз бюллетенар хуьдай сейфралди ва сесер гудай резервда авай дараматдалди таъмин хьун лазим я. И кар ТИК-дин, райадминистрациядин, талукь управленийрин, отделрин, къурулушрин работникрин кьетIен гуьзчивилик ква, чна саналди вири хуьрера кардик квай сечкийрин участкайра ахтармишунар тухузва.

Райондин Кьил Саид Темирханова муниципалитетдин территориядал РФ-дин Президент хкядай сечкияр тухун тешкилуниз куьмек гудай рабочий дестеяр арадал гъанва. Абуру чпин кIвалах планрин бинедаллаз кьиле тухузва.

Президент хкядай сечкийриз гьазурвилер акунин вахтунда «Информ УИК» проектдин сергьятра аваз сечкийрин участкайрин комиссийрин членрихъ, тайинарнавай обходчийрихъ галаз сечкияр гъавурда тунин рекьяй серенжемар уьмуьрдиз кечирмишзава. «Информ УИК» проект – им сечкийрин участкайрик акатзавай сечкичийрин патарив кIвалериз фин ва абуруз хабар гун я. Сечкичияр хабардар ийидайла участкайрин комиссийрин членри (обходчикри) «Телеформ» мобильный алава (приложение) ишлемишзава, Россиядин Президент хкядай сечкийрикай хабардар ийизва, сечкичийрин списокар дуьзар хъийизва. «Информ УИК»» проектда уьлкведин кьилин сечкийра муниципалитетдин вири 42 участкани кардик жеда. Комиссийра санлай I46 обходчикди кIвалахда.

Обходчикар Россиядин Федерациядин Центральный сечкийрин комиссиядин истемишунрихъ галаз алакъалу яз тайинарзава. Россиядин ЦИК-дин кьадардихъ (стандартдихъ) галаз кьазвайвал абурув хурудал алкIурдай знак ва ам вуж ятIа къалурзавай документ жеда.

Сечкийрин участкайрин комиссийрин членар (обходчикар) сечкичийрин кIвалериз фида, абуруз сечкийриз теклифда, кандидатрикай абуруз суьгьбетар ийида, сесер гудай чкаяр къалурда, абурун патай хьайи суалриз жавабар гуда.

«Информ УИК» проектдин асул метлеб сесер гунал жезмай кьван гзаф сечкичияр желб авун я. И проект 17-февралдилай 7-мартдалди уьмуьрдиз кечирмишда.

- Нариман Алиметович, Сулейман-Стальский районда сечкичийрин кьадар гьикьван я?

- 2024-йисан 1-январдин делилралди районда 35790 кас сечкичияр ава.

Сечкийрикай ва сечкичийрикай рахадайла, ихьтин са кардикайни лугьуз кIанзава. Вири уьлкведа хьиз, Дагъустандани вилик акъвазнавай сечкийра «Мобильный избиратель» механизмдикай (къурулушдикай) менфят къачуда. Ам алатай сечкийрани ишлемишна, ада вичин менфятлувал къалурна.

Сечкийрихъ ихьтин кьетIен-вални ава: эгер сечкичидиз Россиядин Президент хкядай сечкийра вич яшамиш жезвай чкада 15, 16 ва 17-мартдин йикъара сесер гудай мумкинвал жезвачтIа, адавай вич авай чкада вичиз къулай сечкидин участкада сес гуз жеда, и кар патал арза гун лазим я. Дагъустан Республикадин сечкийрин комиссияди арзаяр кьабулун патал Территориальный ва Участкайрин кIвалахрин график туькIуьрнава.

29-январдилай 11-мартдалди арзаяр «Госуслуги» порталдай, гьакIни сечкийрин территориальный комиссийрай, МФЦ-дин вири отделенийрай 6-мартдилай 11-мартдалди сечкийрин участкайрин комиссийрай гуз жеда.

Санлай къачурла, муниципальный ва государстводин властдин органрихъ галаз алай вахтунда чи вилик акъвазнавай кьилин везифа Сулейман-Стальский районда уьлкведин политический уьмуьрда важиблу вакъиа – Россиядин Федерациядин Президент хкядай сечкияр виниз тир дережада аваз кьиле тухуникай ибарат я. Инанмишвал ийиз кIанзава хьи, и кар чалай алакьда.

Суьгьбет тухвайди Хазран Кьасумов я