ЧIехи ва гьуьрметлу хизан

Россиядин Президент Владимир Путина гьахълудаказ къейдна: «Кьилди къачур са хизандин бахтуникай санлай уьлкведин бахт арадал къвезва». Шадвилелди лугьуз жеда хьи, санлай уьлкведин бахт арадал гъизвай хизанралдини район девлетлу я. Абурукай яз завай Кьасумхуьрелай тир Ямудин ва Кулана Сурхаеврин чIехи, гьуьрметлу, низамлу ва мугьманперес хизандин тIвар кьаз жеда.

Атирлу чай хъваз столдихъ ацукьна, чна и хизандин кьилихъ ва адан кайванидихъ галаз уьмуьрдин ва зегьметдин рекьерикай, хизандикай, веледрикай ачух ихтилатарни авуна.

Ямудин Сурхаев Кьасумхуьруьн консервиярдай заводда гзаф йисара чатун устIарвиле кIвалах авур Рамазанан ва и заводда рабочийвиле кIвалах авур Хадижатан хизанда 1951-йисуз дидедиз хьана.

- Зи рагьметлу дахдин ери-бине Хив райондин Кура хуьряй я, — лугьузва Я. Сурхаева. – 1947-йисуз чи хизан Кьасумхуьрел куьч хьана. Бубадини дидеди 6 веледдиз, 3 гададизни 3 рушаз уьмуьр гана, абур низам, ахлакь авай инсанар яз чIехи авуна.

И хизанда 4-велед тир Ямудина 1969-йисуз Кьасумхуьруьн юкьван школа акьалтIарна, кьве йисуз Советрин армиядин жергейра къуллугъна.

Гьеле школада кIелзавай йисарилай эгечIна Ямудинан рикI шикилар чIугунал алай. Гьавиляй ам 1972-йисуз Джемалан тIварунихъ галай Дагъустандин художественный училищедин «художник-оформитель» отделенидик экечIна, 1976-йисуз анаг акьалтIарна. Студент тир йисара Ямудин Сурхаевакай шикилар чIугунай республикадин кьве конкурсдин гъалибчи хьайидини къейд ийиз кIанзава.

Вичин зегьметдин рехъ Я. Сурхаева Кьасумхуьрел ачухай художественный школадин директорвиле кIвалах авунилай башламишна. Гуьгъуьнлай ада вичин рикI алай пеше художественный устIарханада (мастерскойда) давамарна.

Шикилар, суьретар чIугунин, плакатар кхьинин рекьяй кьетIен бажарагъ, устадвал авай Ямудин Рамазановичаз райондин администрациядин, культурадин управленидин гьакимри райондин Культурадин дворецда (И. Гь. Тагьирован тIварунихъ галай ЦТКНР-да) кIвалах теклифна. Ингье, 25 йисалай виниз я Я. Сурхаева ана художник-декоратор яз кIвалах ийиз.

- Ямудин Рамазановича неинки чи Культурадин дворецдиз, гьакIни райондин хуьрера кардик квай Культурадин кIвалериз, клубризни герек шикилар, суьретар, плакатар чIугвазва, — лугьузва ДК-дин директор Виталий Мусаева. – Мадни, хуьрера общественный территорияр, рекьерин къерехар гуьрчег къалурзавай банерар, шикилар, стендарни Ямудин Рамазановичан гъилин кIвалахар я. Гаф авач, къени къилихдин инсан хьиз, ам бажарагълу художникни я.

Ямудин Рамазанович хьиз, адан уьмуьрдин юлдаш Кулана Тимирхановнани чаз фадлай хъсандиз таниш я. Хуьре-кIвале, кIвалахдин юлдашри вичиз (вучиз ятIани) Оля лугьузвай Кулана Сурхаевади яргъал йисара райондин киносетда секретарь-машинистка яз кIвалахна. Эхиримжи йисара ада РОВД-да техничка яз кIвалахзава.

Чаз малум хьайивал, Кулана Тимирхановнадин ери-бине Баку шегьердай я. Чна адавай ам Кьасумхуьрел гьикI акъатна лагьана хабар кьуна. Журналистдиз вири итижлу я кьван.

- Бубайрин мисалда лугьузвайвал, кьисметди дишегьли акъуд тийидай чка жедач, — сивел хъвер алаз лугьузва кIвалин кайваниди. – Зи дахдинни Ямудинан дахдин хизанрин арада яргъал тир мукьва-кьиливал авай. Гьавиляй хизанар сад-садаз мугьман жедай. Гьа и мугьманвили зинни Ямудинан кьисметар, рикIер сад авуна.

- Куьн эвленмиш хьайи вахт, йис рикIел аламани?, — суалдин келимаяр акъатна зи сивяй.

- Чан стха, вунани хабар кьада гьа, мегер гьа вахт рикIелай алатдайди яни?, — суалдин къайдада хъуьрез-хъуьрез лагьана Кулана Тимирхановнади. – Йис анихъ амукьрай, гьам зи, гьам Ямудинан рикIел гьа югъни кваз алама – чи мехъерар 1973-йисан 5-декабрдиз хьайиди я.

- АкI ятIа куьне алатай йисан декабрдин вацра куьн санал яшамиш жез 50 йис тамам хьун – «къизилдин мехъерни» къейд авуна, яни?, — мадни хабар кьун хъувуна за.

- Къейдна, жуван веледар, хтулар галаз, жаваб гана К. Сурхаевади.

Зур асирда санал хатурлудаказ, гьуьрметлудаказ яшамиш жезвай Ямудин Рамазановичахъ ва Кулана Тимирхановнадихъ алай вахтунда ферли 7 велед – 6 рушни 1 гада ва цуьквер хьтин 22 хтулни 2 птул ава.

Веледар вири эвленмишнава, абурухъ чпин хизанар хьанва. Рушарини гадади, жуьреба-жуьре пешейрин сагьибар яз, уьлкведин гьар са пипIе кIвалахзава.

Чун и хизанда авайла, Ямудин Рамазановичаз хтул Агьмеда зенг авуна ва вичикай къайдаяр авачир женгерай (ММА-дай) Повольжедин федеральный округдин чемпион хьанвайдакай хабар гана, гьам чIехи бубадин, гьам чIехи диде Кулана Тимирхановнадин гуьгьуьлар шадарна.

- Веледри чпин ахлакьдалди, хъсан краралди хьиз, хтулри школайра хъсандиз кIелуналди, спортдин акъажунра агалкьунар къазанмишуналди чун шадарзава, — лагьана чаз гуьруьшдин эхирдай Ямудин ва Кулана Сурхаеври, — ихьтин гьуьрмет, шад легьзеяр вири хизанра хьун чи мурад я.

Куь хизандани гьуьрмет-хатур, бахт-берекат, веледрикайни хтулрикай рикIин динжвални шадвал мадни артух хьурай, гьуьрметлу Ямудин Рамазанович ва Кулана Тимирхановна!

Хазран Кьасумов,

РФ-дин журналистрин Союздин член

Шикилда: Сурхаеврин чIе-хи ва гьуьрметлу хизан