Пенкер Бабаевна Авчиевадин - 65 йис | Райондин дамах, халкьдин даях

ГъвечIи Ватандин – хайи райондин, къадим Лезгистандин тIвар яргъарани машгьур авур кьегьал рухваярни баркаллу рушар вичиз гьахълудаказ арифдарринни камалэгьлийрин, алимринни шаиррин макан лугьузвай Сулейман-Стальский райондай гзаф акъатна. Къенин йикъарани абурун кьадар тIимил туш. И жигьетдай завай дамахдивди чи машгьур алим, вичин алакьунриз, вини пешекарвилин дережадиз къецепатан гьукуматрини еке итиж ийизвай Пенкер Бабаевна Авчиевадин тIвар кьаз жеда.

Пенкер Авчиева – биологиядин илимрин доктор, Нью-Йоркдин тIебии илимрин академиядин академик, Россиядин Федерациядин алишверишдинни промышленностдин палатадин биологиядинни медицинадин рекьяй тир комитетдин член, ГосНИ-дин биологический активный затIарин лабораториядин заведующий, Москвада кардик квай «Гуьрчегвал ва сагъламвал» ООО-дин генеральный директор, международный премийрин, чIехи наградайрин сагьиб… Эхь, вири ибур чи лезги таватан алакьунарни агалкьунар я.

П. Б. Авчиева 1955-йисуз Кьулан СтIалрин хуьре чIехи ва низамлу хизанда дидедиз хьана. Буба рагьметдиз фейила Пенкера 9-классда кIелзавай. Дидеди веледриз дарвал ганач, лугьудайвал, ада кIуьд веледдиз дидевални авуна, бубавални. Идан нетижа яз вири веледри вузар акьалтIарна, уьлкведин жуьреба-жуьре пипIера кIвалахзава.

1973-йисуз юкьван школа акьалтIарай Пенкер Бабаевна Дагъустандин государственный университетдин биологиядин факультетдик экечIна. Кьве йисалай, эвленмиш хьайидалай кьулухъ, адаз Москвадиз куьч хьун кьисмет хьана. Масадан куьмек галачиз, анжах вичин чирвилералди, алакьунралдини алахъунралди П. Авчиева кIвалахда ва илимда чIехи дережайрив агакьна.

Вичин зегьметдин рехъ ада парафино-белковый лабораторияда кIвалах авунилай башламишна. Кьилди къачуртIа, кьетIен чирвилер ва зигьин авай лезги руша Лукойлдихъ, Газпромдихъ ва маса тешкилатрихъ галаз кIвалахна. НафтIадин компанийрихъ галаз кIвалахун П. Авчиевади исятдани давамарзава. И хиле адахъ агалкьунарни жезва. Абуруз килигна Пенкер Авчиевадиз Газпромдин премиярни ганва.

Пенкер Бабаевнади гьисабзавайвал, инсанди вичин рикIиз гьи пеше хуш ятIа, гьам хкягъун важиблу я. Са рехъ кьурла, пешедин сирер деринрай чириз алахъуни инсандик гьевес кутазва.

РикI алай пешеди руьгьдин таъминвал гузвай П. Авчиевади 1994-йисуз Москвада илимдин хсуси лаборатория арадал гъана. Микробиологиядин биотехнологиядин хиляй чирвилер ва алакьунар авай пешекардал сифтедай четинвилер акьалтзавайтIани, адалай къуллугъчийриз мажибар вахт-вахтунда гудай рекьер жагъуриз, вири уламрай экъечIиз алакьна. Гележегда коммерциядин тешкилатар арадал гъана, мумкинвилерни артух хьана. Ада тешкилай лабораторияда арадал гъизвай затIариз чIехи алимри хъсан къимет гана.

Пенкер Бабаевнадихъ вишелай виниз илимдин макъалаяр, гьа жергедай яз монографиярни ава.

П. Авчиевади регьбервал гузвай «Сагъламвал ва гуьрчегвал» тешкилат асас кIвалах тешпигь авачир хьтин биологиядин активный затIар ва косметикадин такьатар гьасилунихъ галаз алакъалу я. Исятда ада и тешкилат мадни вилик тухуниз кьетIен дикъет гузва. Тешкилатдин сергьятра аваз жуьреба-жуьре азаррин вилик пад кьуниз, сагълам тIуьнриз талукь илимдин проектар кьилиз акъудиз алахъзава.

Машгьур алимди – академикди уьлкведин жуьреба-жуьре регионра тухузвай мярекатрани активвилелди иштиракзава,метлеблу лекцияр кIелзава.

П. Б. Авчиевади Дагъустандихъ промышленность вилик тухунин, кIвалахдай цIийи чкаяр арадал гъунин барадай еке мумкинвилер аваз гьисабзава. ИкI, ада къейд ийизвайвал, Дагъустан патал къенин юкъуз важиблу проектар гзаф ава. Вири Дагъустанда ЦЗП-ар (Центр здорового питания) ва ЗОЖ-дин (Здоровый образ жизни)

пешекарар гьазурдай маканар арадал гъайитIа, хъсан жеда. Мукьвара алимди ихьтин программа вичин хайиди тир райондизни ракъурна.

Алимдин фикирдалди, чи районда кардик квай рычал ятарин бинедаллаз косметика арадал гъиз жеда. Къейдзавайвал, и цин минералдин такьатар Карловарскийбуралай са кIусни усал туш.

Пенкер Бабаевнадин алакьунриз, вини дережадин пешекарвилиз къецепатан гьукуматрини еке итиж ийизва. Мукьвара адаз кIвалахдин, тежрибадин сирерикай ихтилат авун патал Чилидин, Новая Зеландиядин илимдин министерствойрай теклифар атана.

Райондин дамах, халкьдин даях тир Пенкер Бабаевна Авчиевадихъ мягькем сагъвал, кIвалахда ва илимда агалкьунар хьун чи мурад я.

Хазран Кьасумов, РФ-дин журналистрин Союздин член

Шикилда: П. Б. Авчиева