Камаллу диде, хъсан инсан, бажарагълу муаллим

Чи гележег тир акьалтзавай несилдиз чирвилерни тербия гунин, абур ватанпересвилин руьгьдаллаз тербияламишунин месэла гзаф терефринди, гьа са вахтунда жавабдардини я. Школа и жигьетдай еке къуват я. Школадин уьмуьрда хъсан терефдихъ дегишвилер хьун муаллимдин устадвилелай, ам вичин везифайриз вафалу хьунилай гзаф аслу тирдини лагьан кIанда. Вири мумкинвилерикай менфят къачуна, гьар са тарс яратмишдай тегьерда тухузвай муаллимар Дагъустандин халкьдин шаир СтIал Сулейманан райондин школайра садни кьвед авач.

Къе заз чи газет кIелзавайбуруз районда лап акьалтIай хъсан муаллимрикай сад тир Кьасумхуьруьн 1-нумрадин юкьван школадин директордин заместитель яз кIелунринни тербиядин рекьяй везифаяр хиве авай, вичихъ еке тежриба авай муаллим, СССР-дин просвещенидин отличник, ДР-дин образованидин Гьуьрметлу работник, Яру Пайдахдин Ордендин сагьиб, алай йисан 5-июндиз вичин юбилей къаршиламишзавай Селимова Саимат Мегьамедовнадикай суьгьбет ийиз кIанзава.

Лайихлу, гьакъикъи хъсан муаллимар чахъ гзаф ава, ятIани заз Саимат Мегьамедовна гьакI са муаллим туш. Алакьунар авай насигьатчи яз ада зи уьмуьрда зурба роль къугъвана: меслятар гудай, гъалатIар къалурдай, ватанпересвилин, зегьметкешвилин гьиссер кутадай, уьмуьрдин четинвилерай асантдиз ва лайихлудаказ экъечIиз чирдай. Ада зи аялвилиз вичин пешекарвилелди таъсир авунай. Гилани чи гьар садан рикIел адан ашкъиллувал, гьар са карда вилик хьун ва ачухарзавай тема аялри хъсандиз кьатIун патал чун мягьтелардай къайдаяр алама. Гьада гайи чирвал зи гележегдин уьмуьрдин бине хьана.

Ингье, школа акьалтIарна 38 йис алатайлани за ам чи виридан рикI алай муаллим тирди тестикьарзава.

Ада вичин дерин чирвилералди, намуслу зегьметдалди, иллаки вири уьмуьрдин кар яз хкянавай муаллимвилин пешедал ашукь хьуналди ва тербия гунин устадвилелди аялрин ва кIвалахдин юлдашрин патай лайихлу гьуьрмет къазанмишзава. Ам ачух ва михьи рикI авай инсан я. Адал меслят гъида, куьмек герек хьайила сифте ам рикIел къведа. Тарс гайи муаллимрал кьил чIугваз атай школа акьалтIарай аяларни сифте нубатда адан патав фида.

Инсандикай дуьз, акьуллу инсан хкудунилай вуч артух я! Адан гъилик кIелай жегьилрикай чIехи муаллимар, духтурар, эцигунрин пешекарар, жуьреба-жуьре хилера бажарагълу къуллугъчияр, карчияр, бизнесменар хьанва.

Хъсан чирвилер авай аялар гзаф кIандай, диде-бубайрин патай еке гьуьрмет авай са кIусни дамах гвачир адаз неинки хуьре, гьакI санлай райондин агьалийрин патайни еке гьуьрмет ава.

Ада гьар са тарсуниз дикъетдалди гьазурвал аквазва ва ам вини дережада аваз, рикI аладардай жуьреда кьиле тухузва. За зи кIвалахдал гъамиша дамах ийизва, зун за хкянавай пешедал лап рикIивай рази я, — лугьузва Саимат Мегьамедовнади.

1965-йисалай С. Селимовади исятда кIвалахзавай школада пионервожатыйвал ийиз, вичин кIвалахдин рехъ башламишна.

С. М. Селимова неинки тежриба авай муаллим я, гьакIни муаллим-методистни я: адан тежриба А. Тахо-Годидин тIварунихъ галай школайрин НИИ-ди «Аялрал рикI хьун» пособияда къейдна, умумиламишнава. Ада КПСС-дин 28-съезддин кIвалахда иштирак авуна. Адакай са шумудра халкьдин депутатрин райсоветдин депутатни хьана.

Адан кардин михьивилел, дуьзвилел, гафунал кIевивилел, мягькемвилел, кими кIвалахдикай чинал лугьунал вирида разивал ийизва.

Фенвай уьмуьрдин йисара С. Мегьамедовнадиз еке хажалатарни хьанва. 29 йисан яшда авайла, ам хендеда хьана. Уьмуьрдин юлдашдикай магьрум хьайи дишегьлидин гъилел кьуд гъвечIи аял аламукьна. Ада абур уьтквемвилелди, са куьникайни дарвал тагана хвена. Кьуд веледдизни кьилин образование гана. Кьве рушани дидедин пеше хкяна.

Веледерикай рикI динж хьана, кьилел алай шарф къуьнерихъ вегьена. Амма бажарагълу дидедиз мад еке гуж хьана — адан гъвечIи хва, рикIе чIехи мурадар амай Камал вахтсуздаказ чи арадай акъатна. Адахъ галаз адан «рикIни пад хьана».

60-йисав агакьна кIвалахай школа, рикI алай кеспи, жуван коллектив, веледар гьамиша патав гва. Адан зегьметдин книжкада авайди са кхьин я: 1965-йисан сентябрдиз кIвалахал кьабулна.

«Чирвилерилай гужлу къуват авач: чирвилер авай касдал гъалибвал къачуз жедач», лагьанай М. Горькийди.

И гафар С. М. Селимовадиз кутугайбур я. Къе адакай муаллимрин муаллим хьанва. Коллективдин арадани ам еке гьуьрмет авай муаллимрикай сад я. Жува тарс гана, жуван вилик чIехи хьайи аялдикай хийир гудай, жува кIелай школадин тIвар машгьур ийидай халис инсан, ватанперес хкатна акун — гьа им зун патал еке пишкеш я, — лугьузва муаллимди.

Къе, вичин 80 йисан юбилей тамам хьун къаршиламишзавай къени ерийрин инсандиз, дидедиз, Муаллимрин Муаллимдиз вуч хайи югъ мубарак ийиз кIанзава.

Квез авай ашкъи, гьевес тамамвилелди чаз бахш авунай, насигьат гунай, шегьре рекьел акъуддай сабурлувал хьунай квез баркалла!

Къуй несилри куь чешнедал ва чешмедал датIана дамахрай.

Аялриз кIанивални хъcанвал, мергьеметлувални чIехи рикIин чими гьиссер бахшзавай Квез, куьн хьтин вири дидейриз чухсагъул. Къуй Куь рикIевай вири хъсан мурадрив агакьрай. ?

Асият Мирзалиева, ДР-дин культурадин лайихлу работник